Chi Sao: Το λειτουργικό σύστημα του Wing Tsjun
Το Wing Tsjun, στην τελευταία περίοδο εξέλιξής του, δημιούργησε κι ανέπτυξε κινητικά προγράμματα που βασίζονται στην αίσθηση της αφής. Τα προγράμματα chi sao.
Τα προγράμματα αυτά εκπαιδεύουν τα χέρια ώστε να λειτουργούν με την αίσθηση της αφής, και με τη βοήθεια των κλειδώσεων να χειρίζονται την δύναμη και τις κινήσεις του αντιπάλου με έξυπνο τρόπο.
Η αίσθηση της αφής στην κοντινή απόσταση, είναι ίσως ο μοναδικός (αποτελεσματικός) τρόπος άμυνας. Με την όραση (σε πολύ κοντινή απόσταση), δεν μπορούμε να δούμε έγκαιρα μία επίθεση, ώστε να αντιδράσουμε άμεσα επιλέγοντας τις κατάλληλες τεχνικές.
Παρακάτω, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μία μικρή ανάλυση του στόχου και της φιλοσοφίας των προγραμμάτων Chi Sao.
Παράγοντες που επηρεάζουν μία μάχη από κοντινή απόσταση
Η Αυτόματη αντίδραση
Η αυτόματη αντίδραση είναι στην πραγματικότητα μια υποσυνείδητη αντίδραση του σώματος, που προκύπτει ως αποτέλεσμα ενός ξαφνικού και απροσδόκητου εξωτερικού ερεθίσματος.
Όπως για παράδειγμα όταν κάποιος ξαφνικά τρυπηθεί από μια καρφίτσα, θα τραβήξει απότομα το χέρι του χωρίς να σκεφτεί τίποτα. Αυτή η αντίδραση δεν είναι προσχεδιασμένη ούτε είναι το αποτέλεσμα μιας συνειδητής σκέψης.
Πρώτος λοιπόν στόχος της εξάσκησης στα προγράμματα chi sao, είναι να αναπτυχθεί η δυνατότητα πολύ γρήγορων (αυτόματων) αντιδράσεων και οι τεχνικές του Wing Tsjun να ενσωματωθούν στις αυτόματες αντιδράσεις του νευρικού μας συστήματος, με τη βοήθεια της αίσθησης της αφής.
Η πρακτική εφαρμογή των κινήσεων
Όλες σχεδόν οι πολεμικές τέχνες, χρησιμοποιούν κινήσεις άμυνας κι επίθεσης τυποποιημένες. Δυστυχώς όμως στην πραγματικότητα, δεν θα συναντήσουμε ποτέ έναν «κανονικό» και «σωστό» τρόπο επίθεσης.
Κάποιος που έχει εκπαιδευτεί σωστά σε επιθετικές και αμυντικές κινήσεις κατά ζευγάρια, δεν είναι απαραίτητο ότι είναι επιδέξιος και στην μάχη. Μια «άτσαλη» επίθεση, είναι σχεδόν αδύνατο να αποκρουστεί με μία «κανονική» τεχνική.
Από εκεί βγήκε άλλωστε και η έκφραση: «Ξέρω καράτε! …Κι εγώ βαράτε!»
Στόχος της εκπαίδευσης στο chi-sao, είναι οι κινήσεις μας πάντα να ταιριάζουν στις κινήσεις του αντιπάλου. Η αίσθηση της αφής προσαρμόζει τις τεχνικές μας, ώστε να είναι κατάλληλες και να αντιμετωπίζουν με έξυπνο τρόπο τις κινήσεις του αντιπάλου.
Ο παράγοντας Χρόνος
Σε μία πραγματική μάχη, έχουμε ελάχιστο χρόνο για να αντιδράσουμε. Επομένως όσο πιο πολύπλοκη είναι μια κίνηση, τόσο μικρότερη άξια έχει στην πρακτική της εφαρμογή.
Το Wing Tsjun χρησιμοποιεί πολύ απλές και σύντομες κινήσεις, για να μπορούν να εκτελούνται σε λιγότερο χρόνο.
Με απλό και φυσικό τρόπο, αντιμετωπίζει αποτελεσματικά οτιδήποτε, σε ελάχιστο χρόνο και με ελάχιστες ενέργειες.
Η Ανεξαρτησία της κίνησης από τη συνειδητή σκέψη
Για να μπορέσουμε να κάνουμε μία σωστή αμυντική τεχνική, πρέπει να συμβούν τα εξής:
- Να δούμε την επίθεση να ξεκινάει.
- Η όραση να στείλει αυτή την πληροφορία στον εγκέφαλο, καθώς και τα χαρακτηριστικά της επίθεσης.
- Να επεξεργαστεί ο εγκέφαλος αυτά τα στοιχεία και να δώσει την εντολή στο σωστό χέρι να εφαρμόσει την κατάλληλη αμυντική κίνηση.
- Να εκτελέσουμε την τεχνική αυτοάμυνας.
Ας μη λάβουμε καλύτερα υπόψη μας και το γεγονός ότι το μάτι μπορεί εύκολα να ξεγελαστεί από μια προσποίηση και να δώσει λάθος πληροφορία…
Όλες αυτές οι λειτουργίες για να γίνουν, απαιτούν δύο δέκατα του δευτερολέπτου, που είναι ένας πολύ καλός χρόνος αντίδρασης. Αν όμως λάβουμε υπόψη μας ότι αυτός που επιτίθεται χρειάζεται μόλις ένα δέκατο του δευτερολέπτου για να χτυπήσει, δηλαδή το μισό χρόνο, θα καταλάβουμε ότι είμαστε χαμένοι με μαθηματική ακρίβεια!
Με τα προγράμματα chi-sao, παρακάμπτουμε όλες τις ενδιάμεσες ενέργειες που αναφέραμε πιο πάνω.
Με την αίσθηση της αφής, η αντίδραση μας γίνεται ταυτόχρονα με την κίνηση του αντιπάλου. Νιώθουμε την επίθεση να ξεκινάει και η άμυνα μας λειτουργεί όπως και τα αντανακλαστικά μας: αυτόματα και χωρίς καμία σκέψη.
Τι κερδίζουμε από την εξάσκηση στο Chi Sao
Η Αφή αντικαθιστά την Όραση
Κάνοντας καλή χρήση της αίσθησης της αφής και των αντανακλαστικών μας, αντί να περιμένουμε από την όραση να δει το χτύπημα να ξεκινάει, η αφή δίνει το ερέθισμα για μία γρήγορη αυτόματη αντίδραση και μάλιστα ταυτόχρονα με την επιθετική κίνηση του αντιπάλου.
Κάνουμε μια επίθεση ή αμυνόμαστε απλά επειδή το νιώθουμε και όχι χρησιμοποιώντας το μυαλό μας.
Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ελευθερωνόμαστε από την διαδικασία των τριών βημάτων: να δούμε, να σκεφτούμε και να εκτελέσουμε, και προχωράμε στη διαδικασία των δυο βημάτων: να αντιληφθούμε και να εκτελέσουμε.
Ταυτόχρονος έλεγχος και των δύο χεριών
Με το chi-sao αναπτύσσεται η επιδεξιότητα να ελέγχουμε και τα δυο μας χέρια ταυτόχρονα καθώς εκτελούν διαφορετικές εργασίες. Το κάθε χέρι λειτουργεί ανεξάρτητα από το άλλο και χωρίς να επηρεάζεται από αυτό.
Για παράδειγμα, καθώς εξουδετερώνουμε μία ξαφνική επίθεση με το ένα χέρι, το άλλο χέρι μπορεί να νιώσει ένα ακάλυπτο σημείο του αντιπάλου και να κάνει μία αντεπίθεση.
Αυξάνεται η δύναμη των κλειδώσεων
Η σωστή χρήση των κλειδώσεων είναι το κλειδί της επιτυχίας στο Wing Tsjun. Με την εξάσκηση στο chi-saο αυξάνεται πολύ η δύναμη τους και χρησιμοποιούνται σαν μοχλοί κι ελατήρια.
Η δύναμη που μπορούν να εφαρμόσουν με αυτό τον τρόπο λειτουργίας, είναι κατά πολύ, πολλαπλάσια του βάρους του σώματος. Αυτό, δίνει την ικανότητα να μπορεί κάποιος να βγάζει εκτός μάχης τον αντίπαλο του μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα.
Μπορούμε να παρομοιάσουμε τα χέρια ενός εκπαιδευμένου στο chi-sao σαν δύο χοντρά, αλλά ευλύγιστα ελατήρια που πιέζουν προς το στόχο:
- «Κολλάνε» πάνω στα χέρια του αντιπάλου καθώς έρχονται σε επαφή.
- Λυγίζουν όταν δέχονται πίεση.
- Εκτρέπουν με τη βοήθεια των κλειδώσεων τη δύναμη της επίθεσης.
- Ελευθερώνονται όταν εκτραπεί η δύναμη και τεντώνουν με δύναμη προς τον στόχο.
Επίλογος
Σκοπός της εξάσκησης στα προγράμματα chi sao
Ο σκοπός του chi-sao είναι να αναπτύξει την αίσθησης της αφής με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν τα χέρια να εκτελούν αυτόματα όποιες κινήσεις χρειάζονται, για να αντιμετωπίσουν τις κινήσεις του αντίπαλου χωρίς την παρέμβαση της όρασης και του εγκεφάλου.
Σε προχωρημένο στάδιο, αποκτά κάποιος την ικανότητα να αντιμετωπίζει έναν αντίπαλο ακόμα και με κλειστά μάτια.
Όσο βελτιώνονται οι ικανότητες μας, όλα γίνονται πιο απλά. Παρατάμε τις δικές μας αυθόρμητες διαθέσεις και ακολουθούμε τις κινήσεις του αντιπάλου όπως χρειάζεται, χωρίς να βασιζόμαστε σε καμία κίνηση.
Αυτό είναι και το υψηλότερο επίπεδο των πολεμικών τεχνών, όπου η τέχνη της μάχης μεταβάλλεται σε φιλοσοφία.